İlklerin Şehri Bursa
Yeşil Bursa’ya ilk kez 1979 yılının sonbaharında o zamanlar Altıparmak Caddesi’nde bulunan İktisadi ve İdari İlimler Fakültesi’nin Öğretim Üyesi İlker Parasızın Ankara’da matbaamızda basıp getirdiğimiz bir minibüs dolusu kitapla birlikte gelmiştim. Zamanımın kısıtlı olması nedeniyle de tam anlamıyla Bursa’yı gezemeden geri dönmüştüm.
Daha sonra bu güzel şehre 1996 yılında tayin nedeniyle gelip yerleştim. Yaz ayının başlangıcında Ankara’nın kuru havasından sonra Bursa’nın nemli havası beni oldukça bunaltsa da, doğa güzelliği ve tarih kokan mekânları beni rahatlatmıştı. Bursa’da on bir yıl beklediğimiz oğlum ile yazılarımın doğumunu yaşadım. Sahi hayatımda önemli yer tutan ilklerden bahsedince aklıma Bursa’nın
Türkiye’deki ilkleri geldi. Gelin isterseniz bunu birlikte paylaşalım;
• Bursa Osmanlı’nın ilk başkentiydi.
• İlk şehirlerarası ulaşım 1920’lerde Kamil Koç ile Bursa/Bilecik arasında yapılmış,
• İlk sivil Cumhurbaşkanı 1950’lerde Gemlik Umurbey’den Celal Bayar seçilmiş,
• Osmanlı’nın ilk parası 1327’de “Akçe-i Osman” 15 mm çapında 0,68 gram ağırlığında basılmış.
• İlk “Çamaşır Makinesi Fabrikası”nı Kamil Tolon 1950 de Bursa’da kurmuş,
• Türkiye’nin İlk Zafer Antlaşması 11 Ekim 1922’de Mudanya’da İsmet İnönü Başkanlığı’nda yapılmış,
• İlk hastane Yıldırım Beyazıt zamanında “Yıldırım Daruşşifası” adı altında kurulup 19. yüzyıla kadar faaliyet göstermiş,
• İlk Çini 14-15. yy’da pek çok camiyi süslemiş,
• İlk medreseli cami 1366 yılında yapılmış,
• Günlük Gazete de ilk Karikatür Cemal Nadir tarafından 1920’de Diken Dergisi’nde çizilerek yayımlanmış,
• İlk Bedesten Yıldırım Beyazıt tarafından 14-15. yy sonlarında yapılmış ve bu Bedesten de 56 dükkân ve bir mahzen varmış,
• İlk döneri 1800’lerde İskender Efendi Kayhan Çarşı’sında yapmış.
• İlk Kız Meslek Lisesi” Necatibey Kız Meslek Lisesi” adı altında 1957 yılında kurulmuş,
• Vali Haşim İşcan tarafından ilk memleket hastanesi 6 Haziran 1952 yılında açılmış,
• İlk Posta memuresi Muveddet Hanım 1922 de çalıştı 1965 yılında emekli olmuş.
• Halka açık ilk şirketi Bursa Çimento A.Ş. 1966 yılında 1236 ortağı ile kurulmuş.
• İlkokul bağışını 1945 yılında Şerif Artış yapmış.
• Basın İlanında “İlk Türk Kadını Neriman Halis’in fotoğrafı 1932 de Milliyet Gazetesi’nde yayımlanmış,
• İlk opera bestecisi Mehmet Baha Pars’ın bestelediği “Nesteron” adlı eser olmuş,
• İlk “Gölge Oyunu” Osmanlı’da Şeyh Mehmet Kuşten tarafından oynatılmış.
Yine Türkiye’de ilk Orman Müzesi, Organize Sanayi Bölgesi, Dağcılık Kulübü, Teleferik, Tekstil Kongresi, Suni İpek Fabrikası ve okulu da Bursa’da kurulmuş.
Evet, hayatımızda ilkler hiçbir zaman unutulmaz. İlk aşk, ilk eş veya daha nice ilkler… Bu ilkler bundan sonraki yaşamımızda da hep örnek teşkil edecek. Hele ilkler aklımıza bir düşmesin! Beynimizi kurcalamaya başladığında yüzümüzde gülümseme, gözlerimizde dalgın buğulu bakışlar ve sonrada öyle bir iç çekerek kafa sallarsanız ki, demeyin gitsin!
İşte şu anda okumakta olduğunuz “ENSADER YAŞAM” da Bursa’da ilk kez çıkıyor. Bu Kültür Derneği’nin Bursa’mıza katkıları hiç de yadsınacak cinsten değil. Malum, “Kültür ve Sanat”tan yoksun kentler, içi boş, medeniyetten ve gelişmeden uzaktır…
