25 Yılı Dolduranlara Emeklilik mi Geliyor?
Okurumuz Kübra Kumral, son dönemlerde gündemde olan bir şehir efsanesini soruyor. Diyor ki; “halk arasında 25 yılı dolduran çalışanların 1 seferliğe mahsus emekli olabilmelerine hak tanınacakmış, böyle bir şey var mıdır?”
Evet gerçekten de bize başka okurların da sorduğu ve hatta dost sohbetlerinde de gündeme gelen bir konudur. Bu şekilde 20 yılını dolduran kadın sigortalıların veya 25 yılını dolduran erkek sigortalıların bir kereliğine emekli olmasına yönelik bir tasarı veya düşünce olmadığı gibi, bu yönde bir kanun çıkması da mümkün görünmüyor.
1999 yılında kademeli emeklilik getirilerek tüm çalışanların belli bir yaş kademesine tabi tutulmasından sonra, 5510 sayılı Kanunla da 1.5.2008 sonrasında işe girenlerin prim gün sayısına bağlı olarak 2048 yılından itibaren 65 yaşında emeklilikleri söz konusudur.
Dolayısıyla bu tür erken emeklilik söylentilerinin gerçekle bir ilgisi yoktur.
***
Memurluk sınavını kazanan kıdem tazminatı alabilir mi?
Okurumuz Murat Yıldız, “01.12.2004 tarihinden bu yana bir şirkette çalışmaktayım 2010 KPSS sınavına girdim ve sınavım güzel geçti. Sınavı kazandığımda memur olmam durumunda işyerinden kıdem ve ihbar tazminatı alabilir miyim?” diye soruyor.
Kıdem tazminatı konusu çalışma hayatındaki önemli sorunlardan birisidir. Henüz kıdem tazminatı fonunun kurulmamış olması, işverenler ve çalışanlar üzerinde kıdem tazminatı anlaşmazlıklarını etkilemektedir. İş sözleşmesinin aşağıda belirtilen koşullarda son bulması halinde bir yıldan fazla kıdemi olan işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.
Kimlere hangi koşullarda ve hangi işçilere kıdem tazminatı verileceği 1475 sayılı eski İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre;
a) İşveren tarafından 4857 sayılı İş kanunun 25. maddesinin II numaralı bendinde gösterilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri nedenler dışında iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
b) İşçi tarafından 4857 sayılı İş kanunun 24. maddesinde sayılan nedenlerden dolayı iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
c) Muvazzaf askerlik dolayısıyla iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
d) İşçinin bağlı bulunduğu kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik, veya malullük aylığı yahut toptan ödeme alması amacıyla iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
e) Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi rızası ile iş sözleşmesini sona erdirmesi durumunda,
f) İşçinin ölümü sebebiyle iş sözleşmesinin son bulması halinde,
g) 08/09/1999 tarihinden önce çalışmaya başlayanlar için aylığa hak kazanma koşullarından yaş dışında en az 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3600 prim ödeme gün sayısı koşullarını, 08/09/1999 tarihinden sonra çalışmaya başlayanlar için ise 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaş koşulu dışında kalan sigortalılık süresi ile prim ödeme gün sayısı koşullarını en erken yerine getirdikleri tarihte, kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle,
İşçiler kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar. Görüldüğü gibi bu şartlar arasında memurluk sınavını kazanması nedeni yok. Yani, bir kişinin memurluk sınavını kazanmış olması halinde işyerinden ayrıldığında kıdem veya ihbar tazminatı alamayacaktır.
