17 Şehir Başardı Biz Bekliyoruz
İzmir’in bitmez tükenmez tartışmalarından biridir çöp sorunu. 1990’lı yıllardı... Büyükşehir Belediyesi’ne Harmandalı Çöp Depolama Tesisi’nin kurulması işletilmesi için Boğaziçi Üniversitesi’nden bir çevre uzmanı geldi. Kırık Türkçesi ile tanıyanlar ve biz gazeteciler onu sevdik, sık sık şöyle derdi: “Çö,p arzu edilmeyen yerde bulunan kıymetli maddedir”
Türkiye’de çevre ve atık konularına dikkat çeken ilk isimdi Prof. Dr. Kriton Curi ve onun emekleriyle Harmandalı, o yıllarda parmakla gösterilecek düzenli atık depolama alanlarından oldu.
Yıllarca hijyenik atıklar ayrı, piller ayrı depolanıyor diye haberlerini yaptık.
Katı Atık Türk Milli Komitesi’nin kuruculuğu ve başkanlığını da yapan Curi hocayla uzun yıllar ‘çöp profesörü’ diye dalga geçilmişti. Curi’nin “Harmandalı’da ikinci aşama çöpten elektirik üretmek” sözleri daha dün gibi kulağımda.
Eğer o ‘çöp profesörü’nü 1996 yılında kaybetmeseydik, büyük olasılık bugün İzmir’in tartışmaktan bıktığı katı atık bertaraf tesisini ilk kuran kent olacaktık.
25 YILDIR GÜNDEMDE
Peki sonra ne oldu, İzmir aradan 25 yıl geçti hala bu sorunu tartışıyor. Bu arada tam 17 kent, katı atık bertaraf tesisi sorununu çözdü ya da çözmek için gerekli ÇED izinlerini aldı. Manisa yola çıktı. Tesis hazırlıkları projelendirme safhasında. Peki İzmir de bunca zaman neden yitirildi? Öncelikle, Büyükşehir Belediyesi’nin fizibilite, inceleme çalışmaları çok uzun sürdü.
Başkan Aziz Kocaoğlu’na konu gelinceye kadar zaman kaybedilmişti, kendi döneminde ise ilçe belediye başkanlarını tüm çabalarına rağmen ikna edemedi.
Konu kamuoyuna, ilgililere doğru stratejilerle aktarılamadı. Katı atık bertaraf tesisinin kokuya neden olmayacağı, yurt dışında birçok kentte en az 10 ayrı tesis olduğu bilinci yaratılmadı ve ilgili belediyeler kendi ilçelerinde oy kaybı telaşına düştüler.
YER BAŞTAN BELLİ
Oysa en baştan, Prof Dr. Curi zamanından tesisin yeri belliydi. Harmandalı Çöp Depolama’nın yanı. Eğer süregelen yıllarda Harmandalı’ya bir tesis yapılsaydı elle tutulur, gözle görülür bu tesisle ikna kolaylaşacaktı ve de şimdilerde ikinci, üçüncü tesisin nereye yapılacağını konuşuyor olacaktık.
Ancak bölgede konut alanları çoğalınca semt sakinlerinden ürküldü. Bir parantez açalım. Yerel seçimler öncesi AKP adayı Binali Yıldırım’ın da tesisin Harmandalı’da olması gerektiğini söylemesi enteresandı.
Büyükşehir Belediyesi nihayet bölgeye yakın, Yamanlar’ın arka yüzünde bir yer belirledi. Ancak bu kez kendi partisinden Karşıyaka eski Belediye Başkanı Cevat Durak karşı çıktı.
BEKLENEN DESTEK
Ardından yerel seçimler yaşandı ve başkan değişti. Yeni başkan Hüseyin Mutlu Akpınar, tesisin Yamanlar’da olmasına itiraz etmiyor, aksine destekliyor.
Akpınar’dan sürece katkıda bulunacak bir yorum geldi. Çünkü görüyor ki ‘Katı Atık Bertaraf Tesisleri’ doğru işletildiği takdirde çevreye zararlı değil aksine elektrik üretimiyle katkısı büyük. 7 bin konutun ya da belediyeye ait tesislerin elektrik tüketimi doğal kaynaklardan karşılanacak.
“Sen Karşıyaka’da oturmuyorsun, rahatsın” diyenler olur mu bilmiyorum ama şunu biliyorum; önümüzdeki yirmi yılda en az 4 ilçede daha bu tesislerden olacak, olmak zorunda. Kritik nokta; çöplerin taşınma sürecini kontrollü gerçekleştirmek ki bu da günümüzde imkansız değil. Ancak hala tartışmalar sürüyor. ÇED süreci başlatılamadı. Bir sorun varsa zaten ÇED sürecinde ortaya çıkacak.
Bu kısır tartışmadan kent kurtulmalı.
Yeter, İzmir’in çöp sorunu siyasi malzeme olmaktan çıkarılsın.
Hiç olmazsa, 17 kent bu işi nasıl çözdü ona bakalım ve öyle yol alalım.
