10 Yıl İzin Kullanmayan İşçi ne Yapsın?
Adı bende saklı bir okurumuz aynen; “İşyerimizde sağlık sorunları ve ölüm dışında izne çıkamıyoruz ve 10 yıldır çalıştığım bu işyerinde hiç resmi yıllık izin kullanmadım. İşverenden yıllık izin istediğimde benden fazla kullanıyorsun gibi cevap aldım. Kullandığım izinler hastaneye gittiğim günlerdir ve oda senede 2-3 gün. Bunun yanında sigortam kendisine söylememe rağmen aldığım maaştan değil de asgari ücretten yatıyor. Bu sebeplerden dolayı 3600 gün ve 15 yıldan faydalanıp işten ayrılmak istiyorum. Kıdem tazminatı alabilir miyim? Sigorta prim günümün 150 gün gibi bir gün kaldığını da belirtmek istiyorum. Fakat hizmet yılım 1 yıl 5 ay gibi bir süre kaldı. 15 yılın aynı yerde geçmesi şart mı? ” diyor.
Gerçekten de okurumuzun yazdıklarına hem çok şaşırdım, hem de üzüldüm. Umarız okurumuz ve bu durumdaki diğer çalışanlar yasal haklarıyla ilgili tavsiyelerimize uyarlar.
Öncelikle bir işçinin İş Kanunu’ndan doğan bir takım hakları var. İşçinin ücret, yıllık izin, mazeret izni, sözleşmelerden doğan mali ve sosyal hakları, ihbar ve kıdem tazminatı gibi haklarının işveren tarafından kaldırılması mümkün olmadığı gibi, işçinin de bu haklarından vazgeçmesi mümkün değildir. İşçinin başta sigorta primi ve diğer haklarının da fiili ücreti üzerinden ödenmesi gereklidir.
Eğer işçi bu haklardan mahrum bırakılıyorsa, bu durumda Alo 170 hattını arayarak yada Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na dilekçe ile yazılı olarak başvurmak suretiyle yasal haklarının korunmasını talep edebilir.
15 yıl ve 3600 günü doldurup kıdem tazminatı talep etmek için bu sürelerin tamamının aynı işyerinde geçmesine gerek yok. Ayrıca işten ayrıldığınızda kıdem tazminatı dışında kullanmadığınız yıllık izinlerinde parasını da isteyebilirsiniz.
Kaldı ki, “İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse (4857/24-II-e)”, işçinin iş sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı doğar. Bu durumda da ihbar süresi uygulanmadan işçi kıdem tazminatını ve izin parasını alarak ayrılabilir.
15 yıl 3600 gün aynı yerde çalışmak gerekir?
Okurumuz Erdal Karakaya, “Kıdem tazminatını alıp işten ayrılmak için 15 yıl ve 3600 gün aynı işyerinde mi çalışmak gerekir? İşe ilk girişim 1995 yılı prim 5600. Halen çalıştığım işyeri başlangıç 2000 yılıdır. Bu durumda kıdem tazminatı alabilir miyim” diyor.
Kıdem tazminatı talep etmek için 15 yıl ve 3600 günün tamamının aynı işyerinde geçmesine gerek yok. Farklı işyerlerinde de çalışıp toplam olarak ilk işe girişinden itibaren 15 yılı ve 3600 günün doldurulması söz konusu olur ise kıdem tazminatı talep edebilirsiniz.
Banka kredisiyle emeklilik
Geçen yıl prim affı çıkınca, emeklilik yaşını ve şartlarını doldurmasına rağmen Bağ-Kur borcundan dolayı emekli olamayanlar için bankaların da desteğiyle kredi verilmiş ve hem esnaf, hem SGK hem de vatandaş kazançlı çıkmıştı.
İşte okurumuz Cevat Malkoç, “SGK kanunda emekliliği gelmiş günü dolmuş, borcundan dolayı emekli olamayan yurttaşlarımızın devlet bankalarından kredi alabilmesi - daha önce olduğu gibi Ziraat Bankası ve Halk Bankası - ve aldığı krediyle emekli edilmesini ve konunun tekrar gündeme getirilip çözüme kavuşturulmasını istiyorum” diyor. Gerçekten de bu olanak yeniden sağlanırsa hem SGK alacaklarını tahsil eder, hem vatandaş emekli olur hem de bankalar kredi kullandırmış ve bundan para kazanmış olur.
